Uitvinder rijveiligheidssysteem genomineerd voor de Lifetime Achievement Award in de European Inventor Awards, de jaarlijkse uitvindersprijzen van het Europees Octrooibureau (EOB)

Munchen, 26 April 2016 – Wanneer je als automobilist plotseling hard moet remmen, loop je kans in een slip te raken. Dankzij het ESP-rijveiligheidssysteem blijft de auto echter veilig op de weg en wordt de kans op een aanrijding geminimaliseerd. Niet voor niets wordt deze ‘elektronische beschermengel’ gezien als de belangrijkste bijdrage aan verkeersveiligheid na de veiligheidsgordel. De Nederlandse uitvinder Anton van Zanten – inmiddels 75 – is zijn leven lang bezig geweest met het verbeteren van rijveiligheidssystemen en bracht meerdere uitvindingen op de markt.

Voor deze prestaties heeft het EOB Van Zanten – samen met twee andere finalisten – genomineerd voor een European Inventor Award in de categorie Lifetime Achievement Award. De uitreiking van deze jaarlijkse prijzen vindt plaats op 9 juni in Lissabon.

“Anton van Zanten’s uitvinding heeft de wegen veiliger gemaakt en duizenden levens over de hele wereld gered “, aldus EOB President Benoît Battistelli tijdens de aankondiging van de 15 finalisten van de European Inventor Award 2016. “Inmiddels is zijn ESP technologie verplicht in alle nieuwe Europese auto’s, wat een mooi voorbeeld is van hoe een gepatenteerde technologie de productienormen van een hele industrie kan veranderen.”

Elektronische beschermengel

Het probleem van het “vergrendelen” van de wielen en het verlies van controle door  bestuurders als die plotseling moeten remmen, heeft automotive ingenieurs decennia bezig gehouden. Als jonge onderzoeker vermoedde Van Zanten reeds dat het effect kon worden voorkomen door het aanpassen van de remdruk voor ieder afzonderlijk wiel, gebaseerd op feedback van sensoren die factoren als snelheid en de beoogde rijrichting meten. Om tot een oplossing te komen, ontwikkelden Van Zanten en zijn team bij het Duitse Bosch het on-board ESC computersysteem – ook bekend als ESP®.

ESP komt in actie als het voertuig zich in een andere richting beweegt dan de stuurrichting aangeeft. De afzonderlijke wielen worden afgeremd, waardoor het voertuig gestabiliseerd wordt en in de juiste richting gestuurd. Als een voertuig over EPS beschikt, beschikt het automatisch ook over twee andere veiligheidssystemen; namelijk ABS (antiblokkeersysteem) en ASR (tractiecontrole).

Wat ABS en ASR doen voor de lengtedynamica van het voertuig, doet ESP voor de dwarsdynamica. ESP zorgt voor stabiel rijgedrag in alle richtingen. En dat allemaal binnen een honderdste van een seconde, sneller dan een mens kan reageren.

Voorkomen dodelijke ongelukken

Het systeem werd al in 1987 succesvol getest, maar toen namen de computers bijna nog het hele interieur in beslag. Het duurde daarom nog tot halverwege de jaren ’90 tot microprocessortechnologie het mogelijk maakte de verschillende componenten drastisch te verkleinen. De eerste auto die met het EPS systeem werd uitgerust was een limousine uit de Mercedes-Benz S-klasse. Sinds de lancering in 1995, heeft ESP bijna 260.000 verkeersongevallen verhinderd en daarmee alleen in Europa al 8.500 levens gered, zo blijkt uit onderzoek van Bosch.

Volgens schattingen van de Amerikaanse National Highway Traffic Safety Administration, voorkomt ESP een derde van wat anders dodelijke verkeersongelukken zouden zijn. Breder gezien voorkomt ESP crashes, waar veiligheidsgordels en de airbag ‘slechts’ de kans op letsel zoveel mogelijk beperken. Sinds 2014 zit het systeem in de Europese Unie verplicht in alle nieuw geregistreerde personenauto’s en lichte bedrijfsvoertuigen. Vandaag de dag zijn er door Bosch meer dan 150 miljoen ESP systemen geproduceerd. Wereldwijd is 64% van de auto’s uitgerust met het systeem. Industrie-analisten voorspellen dat de markt voor deze technologie in 2019 zal uitgroeien tot 38,4 biljoen euro per jaar.

Ruim 40 jaar ervaring in rijveiligheid

Anton van Zanten studeerde werktuigbouwkunde aan de Technische Universiteit Eindhoven en behaalde daarna in 1973 een doctoraat aan de Cornell University. Hier legde hij ook de basis voor wat later tot de ESP technologie zou uitgroeien. In 1977 startte hij bij het Duitse bedrijf Robert Bosch, waar hij lid was van een team dat werkte aan het antiblokkeersysteem (ABS), een techniek die vervolgens de EPS technologie mogelijk maakte. Tijdens het testen reed de uitvinder zelf in een testauto bomvol elektronica op ijzige wegen, met volledig vertrouwen in zijn veiligheidssysteem.

Van Zanten: “Je wordt alleen een uitvinder als je niet tevreden bent. Als je tevreden bent met alles, dan mis je de drang om iets nieuws te creëren.” Met een carrière waarin hij meer dan 40 jaar actief was op het gebied van rijveiligheid, heeft Van Zanten ongeveer 180 octrooien op zijn naam staan, waarvan 36 betrekking hebben op de veiligheid van auto’s. De technologie won 110 prijzen, waaronder de Henry Ford II Distinguished Award for Excellence in Automotive Engineering (1995) en de Ferdinand Porsche Prize (1999). Sinds 2003 is Van Zanten gepensioneerd. Vandaag de dag doceert hij aan verschillende universiteiten en adviseert hij toonaangevende bedrijven in de autobranche.